اساس حرکت خودرو بر پایه نیرو و قدرت است. این انتقال نیرو از جانب موتور هر خودرویی به گیربکس آن انتقال می یابد در ادامه گیربکس این نیرو را به چرخ ها داده و سبب حرکت خودرو می شود. در این مکانیسم میزان مشخصی از دور موتور با کمک چرخ دنده های متفاوت با سرعت و نیروی مختلف به چهار چرخ خودرو انتقال می یابد. ما در این مقاله به بررسی اجمالی گیربکس خودرو، وظایف آن در خودرو و انواع آن می پردازیم و در نهایت به بررسی ایرادات رایج در گیربکس خودرو خواهیم پرداخت.
گیربکس چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد؟
برای به حرکت در آمدن خودرو باید انتقال قدرت از موتور به گیربکس انجام شود و با کمک کلاچ این میزان قدرت کنترل گردد. به طور کلی گیربکس مانند یک ماشین مستقل عمل می کند که توان مکانیکی خود را از منبعی که توان را تولید می کند تهیه می کند. این توان تولید شده با سرعت های مختلفی که مورد نیاز سیستم باشد به یک مصرف کننده مناسب منتقل خواهد شد. در واقع گیربکس در این میان نقش یک واسطه را ایجاد کرده که توان تولیدی از موتور را به چرخ ها انتقال دهد و هماهنگی در میان گشتاور و سرعت این دو قسمت ایجاد نماید.
عملکرد گیربکس خودرو چگونه است؟
- انتقال دور موتور به نسبت های مختلف
- رساندن قدرت به خطوط انتقال
- رساندن قدرت به میل گاردان
- تا سرعت خودرو کاملا کنترل گردد
راننده با کمک گیربکس است که بدون بالا بردن دور موتور می تواند موتور را در بهترین حالت عملکرد نگهداری کند.
وظایف گیربکس خودرو چیست؟
- زمانی که پیشرانه حرکت می کند با وجود گیربکس خودرو قادر به توقف است
- در سراشیبی ها به کمک گیربکس سرعت به خوبی کنترل می گردد
- با کمک گیربکس سه عمل توقف، حرکت به جلو و حرکت به عقب به خوبی و با سرعت های دلخواه قابل انجام است
ایرادات رایج در گیربکس خودرو
گیربکس هم مانند سایر ابزار های اصلی موجود در خودرو از یک سری قطعات ریز و درشت با نام های میل ماهک، کلاچ، چرت دنده و غیره تشکیل شده است. گیربکس در مسیری که نیرو به شکل ثابت انتقال می یابد قرار می گیرد و این نیروی دریافت شده را با قدرت زیاد در اختیار مجموعه های مختلف مانند چرخ های اتومبیل قرار می دهد. گیربکس ها از یک مکانیزم خاص پیروی می کنند. در واقع هر چه نسبت اندازه قطر چرخ دنده محرک به قطر چرخ دنده متحرک کم تر باشد دنده سنگین تر شده و نیروی خارج شده از قدرت بیشتری بهره مند است.
چنین وضعیتی را هنگامی که خودرو از سرعت کم با شتاب و افزایش سرعت روبه رو است مشاهده خواهیم کرد. برای مثال زمانی که راننده از دنده یک به دنده دو می رود. در وضعیت دنده ها هرچه راننده دنده خودرو را از دنده یک به دنده های بالاتر برای مثال ۵ و ۶ ببرد دنده سبک تر و روان تر خواهد شد. در این سری عملکرد ها گیربکس ها هم با ایرادات و مشکلاتی همراه هستند که در صورت عدم تعمیر به موقع سبب ایجاد اختلال در رانندگی و وارد کردن آسیب به سایر قسمت ها خواهد شد. بسیار پیش آمده که افراد در حین رانندگی در جاده ی میمه، گیربکس خودرویشان دچار ایراد شده و حتی منجر به توقف کامل خودرو می شود، در چنین شرایطی با تماس با امداد خودرو شبانه روزی در میمه می توانید ضمن برخورداری از خدمات سریع و به موقع آبان امدادخودرو در محل، از خدماتی همچون، خودروبر، یدک کش، جرثقیل در میمه نیز بهره مند خواهید شد.
ایرادات رایج در انواع گیربکس:
- سر و صدای نا هنجار هنگام تعویض دنده
- جا نخوردن اهرم برای عوض کردن دنده به دنده های سبک تر یا سنگین تر
- نشت روغن واسکازین
- زوزه کشیدن دیفرانسیل
- و…
انواع گیربکس
گیربکس ها به طور کل به سه دسته تقسیم می شوند که هر خودرو بر اساس قیمت و سفارش و نوع عملکردی که دارد از مدل مورد نظر ساخته می شود. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع گیربکس و نحوه ی عملکرد آن ها آشنا سازیم:
1) گیربکس دستی:
جعبه دنده دستی یا همان گیربکس دستی اولین نوع گیربکس و رایج ترین آن ها از گذشته تا به امروز در خودرو ها بوده است و یکی از ایرادات رایج در گیربکس خودرو نیز مربوط به همین قسمت است. در این میان عملکرد آن اینگونه است که راننده پا را روی کلاچ فشرده و دنده را بر اساس میزان انتخابی سرعت درون کابین تعویض دنده اعمال می کند و سرعت مشخص برای خود صورت می گیرد. این گیربکس ها خوب هستند اما در رانندگی طولانی مدت با کاهش و افزایش سرعت راننده از گرفتن کلاچ و تعویض دنده مداوم خسته خواهد شد.
2) گیربکس نیمه اتوماتیک:
این گیربکس ها جزء دومین مدل گیربکس در بین انواع گیربکس محسوب می شوند. در این روش راننده در صورت دلخواه می تواند دنده را کم و یا زیاد کند. این کار با استفاده راننده از پدال شیفتر قابل انجام است.
3) گیربکس اتوماتیک:
این نوع جعبه دنده بسیار راحت تر از دو مدل قبلی است و راننده نیازی به فشردن کلاچ با پا ندارد و زمانی که دسته دنده را در حالت حرکت قرار دهد با فشردن پدال گاز قادر به حرکت خواهد بود. تنظیمات سرعت در این حالت فقط از طریق فشردن پا روی پدال گاز به صورت اتومات صورت می گیرد.
نظر بگذارید